آموزش لغات و اصطلاحات تخصصی و فنی عکاسی

دسته بند کلی دوربین عکاسی
بطور کلی دوربین های عکاس از نظر تکنولوژی به دو دسته: آنالوگ و دیجیتال
میدانیم که اجسام وقتی دیده می شوند که از آنها نور به چشم ما برسد و بستگی به شدت و طول موج نور چشم انسان روشنایی و رنگ جسم را تشخیص می دهد.
ساختار تمامی دوربین ها از این واقعیت گرفته شده یعنی نور از دهانه ورودی لنز ( بعدا در مورد ساختار و عملکرد  لنز توضیح داده می شود )  وارد دوربین می شود  و بر با برخورد به پرده ای شبیه شبکیه چشم صحنه مورد نظر ثبت می شود تفاوت دوربین های آنالوگ و دیجیتال در این ناحیه است. دوربین های آنالوگ در این قسمت از ورقه نازکی به نام نگاتیو استفاده می کنند و در دیجیتال از سنسور ترانزیستوری که تعداد این ترانزیستورها بیان کننده تعداد پیکسل عکس خروجی است . کار این ترانزیستور ها این است که با برخورد شعاع های نور با توجه به طول موج و شدت نور مورد نظر کد رنگ و شدت روشنایی مورد نظر را به پردازنده ( مغز دوربین ) ارسال می کند.
و از نظر اندازه و شکل ظاهری ( بیشتر درباره دوربین های دیجیتال صادق است ) به سه دسته:

۱ . فشرده ( Compact)

جز کوچکترین دوربین های دیجیتال هستند که وزن آنها معمولا کمتر از 250 گرم است و امکانات وکنترلی که در اختیار عکاس قرار می دهد محدود است. در این نوع دوربین ها لنز کوچک و جزیی از بدنه دوربین است. همچنین  تصویری که در مانیتور LCD  یا View finder  (محفظه کوچکی که توسط یک چشم از آن استفاده می شود) می بینید تصویر واقعی حاصل از برخورد پرتو های نوری نیست. این همان تصویری است که پس از عبور از لنز به سنسور دستگاه رسیده و به سیگنال الکتریکی تبدیل شده و پس از پردازش لازم برای نمایش به مانیتور LCD پشت دوربین داده شده است.
۲. تک لنز رفلکسی ( SLR)

دوربین های حرفه ای که در آن ساختار بدنه دوربین و لنز از هم جدا هستد یا به عبارت دیگر لنز ها قابل تعویض هستند. در بدنه این دوربین ها از یک آینه 45 درجه استفاده شده که مانند پریسکوپ (دوربین زیردریایی) تصویر رسیده از لنز را به چشمی ویو فایندر می رساند و برای گرفتن عکس آینه بالا رفته و نور به سنسور برخورد می کند به همین دلیل در مدل های قدیمی امکان دیدن تصاویر زنده از LCD  پشت دوربین نبود و عکاس حتما باید از چشمی دوربین برای عکاسی استفاده می کرد که در مدل جدید در این سری از دوربین ها قابلیتی به نام Live View اضافه شده که با انتخاب این حالت آینه به صورت دائم بالا رفته و تصویر مورد نظر از مانیتور LCD  پشت دستگاه قابل رویت است البته این تصویر نیز پس از چندبار تبدیل و پردازش به دید عکاس میرسد و اصطلاحا تصویر واقعی نیست.

 
۳ . شبیه تک لنز رفلکسی ( SLR LIKE)

این دوربین ها حد متوسط دوربین های فشرده و SLR  هستند و معمولا لنز آنها قابل تنظیم نیست و معمولا امکانات خوبی را در اختیار عکاس قرار می دهند.
 
سنسور یا حسگر چیست؟

حسگر یا سنسور المان حس کننده ای است که کمیتهای فیزیکی مانند فشار، حرارت، رطوبت، دما، و ... را به کمیتهای الکتریکی پیوسته (آنالوگ) یا غیرپیوسته (دیجیتال) تبدیل می کند. در واقع آن یک وسیله الکتریکی است که تغییرات فیزیکی یا شیمیایی را اندازه گیری می کند و آن را به سیگنال الکتریکی تبدیل می نماید.
سنسور های دوربین دیجیتال از نظر تکنولوژی به دو دسته تقسیم می شوند:
۱- CCD - Charge-coupled device
۲- CMOS - Complementary Metal Oxide Semiconductor
از نظر ماهیت کاری هر دو سنسور CCD و CMOS یک کار را انجام می دهند و آن تیدیل تصویر یه سیگنال اکتریکی (بار الکتریکی) است و اما تفاوتهایی نیز دارند که از حوصله این بحث خارج است ولی بصورت خلاصه و ساده می توان به این موارد اشاره کرد:
۱-  امروزه با پیشرفت ساخت تکنولوژی CMOS  این سنسور بیشتر در دوربین های حرفه ای تر بکار می رود. (در گذشته کاملا بر عکس بود)
۲- سنسور CMOS  دارای نویز کمتری است ( نویز همان نقاط دانه ای است که معمولا در عکاسی شب و نور کم کاملا مشخص و به دو صورت رنگی و سفید است )
۳-  هزینه ساخت تکنولوژی CCD  ارزان تر است و پیچیدگی کمتری دارد.
۴- حسگرهای CMOS به دلیل قابلیت آدرس دهی دقیق هر پیکسل دارای کاربردهای چند منظوره هستند و علاوه بر ثبت تصویر می‌توان از آنها برای نورسنجی، فوکوس اتوماتیک و کارهای دیگر مورد نیاز در حین عکاسی استفاده کرد. بنابراین حسگرهای CMOS‌ باهوش‌ترند و می‌توانند خیلی از عملیات پردازش تصویر را به جای واگذارکردن به پردازنده دوربین دیجیتال خودشان انجام دهند.
 
پیکسل چیست؟
هر تصویر کامپیوتری از نقاط کوچک مربعی تشکیل شده است درست مثل قطعات یک پازل که از به هم پیوست این نقاط تصویر مورد نظر ایجاد می شود. هر چه میزان پیکسل بیشتر باشد جزئیات تصویر نمایانتر و اندازه تصویر بزرگتر می شود.

 
فوکوس ( Focus ) ، عمق میدان ( Depth of field یا DOF )
با یک مثال ساده شروع می کنم یکی از انگشتان دست خود را در فاصله حدودی 40 سانتی متری مقابل چشمان خود بیاورید حالا با دقت به انگشت خود نگاه کنید می بینید که مناظر پشت همگی تار و غیر واضح شده اند که اصطلاحا به آن فولو می گویند حالا به مناظر پشت با دقت نگاه کنید می بینید که انگشت دست شما تار شد و دیگر واضح نیست  . فکر می کنم کاملا متوجه شدید در هنگامی که به  سوژه ای با دقت نگاه می کنید قرنیه و عدسی چشم شما به صورت کاملا ناخودآگاه مقعرتر یا محدب تر شده  و پرتو های نوری رسیده از جسم مورد نظر را به صورت کامل بر روی  شبکیه می اندازد و شما جسم را واضح می بینید ، در صورتی که تعدادی از این پرتو ها به صورت کامل به شبکیه نرسند تصوریر واضح نخواهد بود . در دوربین ها این وظیفه بر عهده لنز دوربین می باشد و عکاس می تواند به صورت دستی MF ( در دوربین های SLR  با چرخاندن رینگ فوکوس ) و یا به صورت اتوماتیک ( تمامی  دوربین ها این قابلیت را دارند ) بر روی سوژه فوکس کند ( در ادامه در مورد نحوه فوکوس اتوماتیک ( اتوفوکوس AF ) و اینکه دوربین ها چکونه ناحیه مورد نظر عکاس را تشخیص داده و بر روی آن فوکوس می کنند به اختصار توضیح خواهم داد .)

در این عکس همانطور که می بینید فقط صورت خانم در ناحیه فوکس قرار دارد
 
عمق میدان
با توضیحات داده شده به راحتی می شود مفهوم عمق میدان را نیز بیان کرد: عمق میدان ناحیه ای است که تمام عناصر موجود در آن، در عکس واضح باشند. هر چه عمق میدان بیشتر باشد، ناحیه واضح در اطراف (جلو و پشت) نقطه فوکوس بیشتر است. در عکسی که عمق میدان آن کم است، ممکن است ناحیه پشت(یا جلو) نقطه فوکوس دوربین ، محو شود.

در تصاویر بالا با تغییر تنظیمات دوربین  عمق میدان تغییر کرده است
 
رزولوشن – resolution
در قسمت های قبل با مفهوم پیکسل آشنا شدید و فهمیدید که تصاویر دیجیتالی از به هم پیوستن این پیکسل ها ایجاد می شوند واضح است که هر چه تعداد این پیکسل ها در یک عکس پیشتر باشد عکس وضوح پیشتری دارد . حتما تا به حال تصاویر به اصطلاح بی کیفیت را دیدید که بخاطر کم بودن تعداد پیکسل ها از وضوح کمی برخوردار است و حتی پیکسل های آن مانند خانه های شطرنج مشخص است.
تعداد پیکسل ها در یک تصویر با معیاری به نام رزولوشن مشخص می شود .  معمولا برای بیان رزولوشن آن را به صورت حاصل ضرب عرض و ارتفاع تصویر نشان می دهند.

نکته مهم و قابل تامل این است که اندازه خود یک تک پیکسل نسبی است مثلا نمی توانیم بگوییم که پیکسل مربعی با طول ضلع 1 میلیمتر است . پس با بیان اینکه یک عکس در کامپیوتر دارای رزولوشن 800 * 600 است نمی توان اندازه عکس را عنوان کرد ، این عکس را هم می توان در یک کاغذ به ابعاد 3 * 4 سانتی چاپ کرد و هم می توان در کاغذ A4   پس تفاوت در چیست؟
تفاوت این است که با چاپ تصاویر با رزولوشن کم در ابعاد یک کاغذ بزرگ چون تعداد پیکسل ها کم است برای پوشش دادن کل کاغذ اندازه پیکسل ها بزرگ شده و حالت شطرنجی گرفته و مخصوصا در خمیدگی ها تصویر دندانه دندانه می شود .معمولا برای بیان رزولوشن آن را به صورت حاصل ضرب عرض و ارتفاع تصویر نشان می دهند.
به عنوان مثال مشخصات یک تصویر به صورت زیر است :
Resolution : 1920 x 1080 =~ 2.000.000 =  2MP
یعنی عرض تصویر دارای 1920 پیکسل و ارتفاع تصویر دارای 1080 پیکسل است که از ضرب طول در عرض مساحت آن یعنی تعداد کل پیکسل های تشکیل دهنده عکس به دست می آید که در مثال ما می شود حدودا 2 مگا پیکسل (مگا در کامپیوتر همان میلیون خودمان است البته با کمی تفاوت که قابل صرف نظر کردن است ) . رزولوشن بیان شده در مثال قبل همان استاندارد تصویر Full HD است که آن را با رزولوشن 1080 P  هم نشان می دهند.
نکته : پس حالا می دانیم که برای گرفتن یک عکس با رزولوشن 1920 در 1080 یا همان فول اچ دی سنسور دوربین ما باید حداقل دارای 2 مگا پیکسل باشد ( 2 مگا ( میلیون) ترانزیستور نوری ) باشد .
آیا هر چقدر سنسور دوربین ما پیکسل بیشتری داشته باشد ( مثلا 14مگاپیکسل ) کیفیت خروجی عکس گرفته شده بهتر است ؟ بله – خیر ....!!!!
لنز(Lens) :
فاصله کانونی : ( Focal Length) :
دیافراگم (Aperture) :
زوم اپتیکال (Optical Zoom ) :
در گذشته با سنسور و فیلم نگاتیو و کار آنها آشنا شدید . اشاره شد که باید تصویر مورد نظر عکاس بر روی  سنسور دوربین بیفتد . اصلی ترین وظیفه لنز همین کار است . حتما تا بحال با یک عدسی ذره بین بوسیله نور خورشید چیزی را آتش زدید کار این عدسی جمع آوری و متمرکز کردن پرتو های نور خورشید در نقطه ای به نام کانون است که فاصله این نقطه تا عدسی را فاصله کانونی گوییم ( اگر عدسی را قسمتی از کمان یک کره در نظر یگیریم نقطه کانونی نصف فاصله شعاع کره است .)
به عنوان یک بحث خارج از موضوع ذکر این نکته خالی از لطف نیست که در دیش های ماهواره ای نیز از این واقعیت استفاده می شود به گونه ای که بشقاب دیش ماهواره مانند یک آینه مقعر پرتو های سیگنال را در نقطه کانونی متمرکز می کند که در این نقطه LNB  قرار می گیرد .
معمولا لنز دوربین های عکاسی از ترکییب چند عدسی محدب و مقعر تشکیل شده است و با تغییر فاصله این عدسی ها از هم و همچنین از سنسور ، تصویر دلخواه از نظر زوم ، فوکوس و .... بدست می آید
زوم اپتیک هم زومی است که با تغییر فواصل عدسی های لنز پرتو های نوری فواصل دورتر بر روی سنسور می افتد و در واقع بدون افت کیفیت عمل بزرگنمایی انجام می شود . زوم اپتیکال قابلیتی سخت افزاری است بدین معنی که لنز دوربین باید از لحاظ طراحی قابلیت این کار داشته باشد و معمولا هم با حرکت لنز قابل تشخیص است .
از تقسیم بیشترین فاصله کانونی به کمترین فاصله کانونی میزان زوم اپتیکال بدست می آید مثلا در مشخصات لنز دوربین  (SONY HX5) آمده است :
25mm – 250mm
Optical zoom = 250/25=10x     لنز این دوربین قابلیت بزرگنمایی 10 برابر را دارد
یک منظره ثابت با فاصله کانونی های مختلف ( زوم های مختلف)

در مورد فاصله کانونی و اینکه کدام لنز برای محیط های کوهستانی مناسب تر است در ادامه بیشتر توضیح خواهم داد .
دیجیتال زوم ( Digital Zoom )
این زوم نرم افزاری است و در خود دوربین یا بر روی کامپیوتر قابل انجام است حتما تا به حال با کامپیوتر خود تصویری را مشاهده کردید و قسمتی از آن را بزرگنمایی کردید با این کار فقط اندازه پیکسل ها بزرگ می شود و از کیقیت عکس کاسته خواهد شد.

دیافراگم (Aperture)
دیافراگم یا Aperture عبارتست از تعدادی تیغه فلزی در درون لنز .این تیغه ها طوری در کنار هم قرار دارند که با هم، روزنه ای را جهت عبور نور از درون لنز فراهم میکنند . دیافرگم عملکردی همانند مردمک چشم دارد ، یعنی با تنگ و گشاد شدن خود، میزان نور ورودی به دوربین را تنظیم میکند . بدین ترتیب که در نور شدید تنگ شده، اجازه عبور نور کمتری را میدهد و در نور ضعیف،  باز میشود و اجازه میدهد نور بیشتری به فیلم برسد تا میزان روشنایی عکس مناسب گردد.
اهمیت این موضوع بیشتر در مواقعی که نور محیط کم است مشخص می شود هر چقدر لنز ما عدد دیافراگم بازتری داشته باشد ( عدد کمتر) توانایی جذب نور بیشتری را دارد . همچنین با تغییر دیافراگم می توان عمق میدان را نیز تغییر داد که در آینده در این مورد نوضیح خواهم داد .
عدد دیافرگم لنز ها را با توجه به بازترین و بسته ترین حالت دیافراگمشان با یک حرف f  نشان می دهند بطور مثال:
F 2.8 – f 11

در لنزهای دوربین های آنالوگ معمولا دیافراگم بوسیله رینگ چرخشی بر روی لنز کنترل می شد ولی در دوربین های دیجیتال دیافراگم لنز معمولا توسط دکمه های بدنه دورین یا در نوع های حرفه ای تر توسط اسکرول های چرخشی و معمولا با انگشت شصت کنترل می شود . در دوربین های کامپکت کنترل دیافراگم کاملا اتوماتیک است و کاربر توانایی کنترل دیافراگم را ندارد.
میزان باز بودن دیافراگم با یک عدد نشان داده میشود. این عدد شامل کسری است که صورت آن عدد 1 و مخرج آن معادل نسبت فاصله کانونی به قطر دیافراگم است (اغلب فقط مخرج کسر ذکر میشود ). مثلا دیافراگم 16 ( 1:16 ) در یک لنز 50 میلیمتری  قطری معادل 3.12 میلیمتر دارد ( 3.12 = 16 : 50 ) و در یک لنز 300 میلیمتری قطری معادل با 18.75 ( 18.75 = 16 : 300 ) یعنی قطر دیافراگم 16 در یک لنز 300 میلیمتری بسیار بیشتر از یک لنز 50 میلیمتری است ولی بواسطه فاصله کانونی بیشتر و طول بیشتر لنز 300 نسبت به 50 که باعث افت بیشتر نور در لنز 300 میلیمتری میشود، در هر دو لنز در دیافراگمهای مساوی ( علیرغم قطر  بیشتر دیافراگم لنز 300 ) ، میزان نور مساوی از هر دو لنز به فیلم میرسد.
همانطور که گفته شد ، عدد دیافراگم حاصل تقسیم فاصله کانونی لنز بر قطر دیافراگم ( هر دو برحسب میلیمتر ) است. بنابراین هرچه عدد دیافراگم بزرگتر باشد قطر دیافراگم تنگتر و به عبارتی دیافراگم بسته تر است و نور کمتری از آن عبور میکند و هرچه این عدد کوچکتر باشد، دیافراگم بازتر است و نور بیشتری از طریق آن به فیلم عکاسی ( یا حسگر ) میرسد .
میزان دیافراگم توسط اعدادی استاندارد نشان داده میشوند :
2.8           2               1.4               1
32             22          16         11         8           5.6               4
 
انواع لنز
این مبحث بیشتر برای دوربین های SLR کاربرد دارد ولی مطالب گفته شده می تواند برای کاربران دوربین های SLR Like  هم مفید باشد.

لنز نُرمال معمولی ( Normal)

این لنز دارای فاصله کانونی 50 میلی متر است ( از مرکز لنز تا سنسور 5 سانتی متر )  . بنابراین بواسطه طول کم فاصله کانونی معمولا دارای دیافراگم بازی هستند  بخاطر استفاده از کمترین عدسی کیفیت فوق العاده ای دارند . زاویه دید چشم انسان حدود 140 درجه می‌باشد اما تمام تصاویری که در زاویه چشم قرار می‌گیرند دارای وضوح کامل نیست وتنها در زاویه‌ای در حدود 52 درجه می‌توان تصاویر را به صورت واضح می‌توان دید لنز نرمال نیز زاویه دیدی شبیه به چشم انسان دارد به همین دلیل لنز معمولی نیز گفته می‌شود.
لنز تله فوتو ( Telephoto)

لنز تله از نظر شکل ظاهری طویل بوده و فاصلة کانونی بلندی دارد که دارای زاویه دید کوتاه می‌باشد و تنها برای عکسبرداری از فواصل دور مثل مناظر طبیعی و حیوانات وحشی کاربرد دارد و امکان عکسبرداری از فواصل نزدیک را ندارد. این لنز ها دارای فاصله کانونی بالای هستند.
لنز واید انگل ( Wide angle )
لنز واید از نظر شکل ظاهر از لنز نُرمال کوتاهتر بوده و دارای فاصله کانونی کمی می‌باشد بنابراین دارای زاویه دید باز می‌باشد . این لنز در مکان‌هائی که امکان عقب رفتن عکاس برای قرار گرفتن تمام سوژه مورد نظر در نمایاب نباشد کاربرد شگرفی دارد و با استفاده از این لنز می توان فضای بیشتری را در عکس جای داد.
لنز زوم (zoom)
این لنز دارای فاصله کانونی متغیر می‌باشد پس زاویه دید متغیر دارد مثلا از فاصله کانونی 30 تا 300  یعنی زمانی که فاصله مرکز لنز از سنسور کمترین حد آن است فاصله کانونی 30 میلی متر است و در این حالت بازترین زاویه موجود است و در با زوم کردن نهایتا به فاصله کانونی 300 می رسیم . از تقسیم بیشترین فاصله کانونی به کمترین فاصله کانونی میزان زوم اپتیکال بدست می آید .
لنز دوربین های SLR LIKE  هم از این نوع است با این تفاوت که معمولا غیر قابل تعویض و دارای دیافراگم با رنج کم هستند مثلا f2.8 - f5.6

جدای این تقسیم‌بندی لنزهای دیگری نیز هستند که کاربرد تخصصی دارند مانند لنز ماکرو که برای عکسبرداری از اجسام بسیار کوچک کابرد دارد با یک لنز نُرمال معمولاً تا فاصله 50 سانتیمتر امکان نزدیک شدن به سوژه می‌باشد اما برای عکسبردای از اجسام کوچک مثل تمبر یا سکه فقط لنز ماکرو جوابگو خواهد بود. لنزی دیگر با عنوان لنز چشم ماهی وجود دارد که زاویه دید بسیار وسیع دارد برخی از این لنزها مقداری از فضای پشت دوربین هم در کادر تصویر قرار می‌دهند . عکس حاصل از این لنزها به شکل دایره وار می‌باشد از این لنز برای ایجاد جلوه‌های ویژه تصویری استفاده می‌گردد.
 
اندازه سنسور
آیا مگاپیکسل بیشتر باعث افزایش کیفیت عکس می شود؟
اندازه سنسور بر حسب طول و عرض و قطر آن ها و به میلیمتر یا اینچ بیان می شود ( در مواقعی هم بر حسب مساحت بیان می شود )
در گذشته در دوربین های آنالوگ اندازه فریم فیلم نگاتیو ملاک طراحی لنز ها بود یعنی لنزها طوری طراحی می شدند که کل ناحیه فیلم را پوشش دهند. اندازه یک فریم فیلم نگاتیو 36 در 24  میلیمتر بود که به آن فیلم 35 میلیمتری می گفتند ، با آمدن دوربین های دیجیتال و جایگزینی فیلم به سنسور ترانزیستوری برای استفاده همان لنزها که به استانداردی برای عکاسی تبدیل شده بودند باید سطح سنسور هم به اندازه همان فیلم های 35 میلیمتری باشد به دو دلیل عمده استفاده از این سنسور های بزرگ مشکل است 1- هزینه ساخت  2- اندازه بزرگ این سنسور باعث می شود که اندازه بدنه کل دوربین بزرگ شود (پس از از سنسورهای بزرگ در دوربین های کامپکت و موبایل نمی شود استفاده کرد)

نکته مهمی که در دوربین های  SLR  که از سنسور فول فریم استفاده نمی کنند پیش می آید بحث فاکتور قطع ( Crop Factor ) است . یعنی اگر ما در دوربین های SLR  مثل کانن 60D – 40D و.. که از سنسور های کوچکتر ( در ادامه توضیح داده می شود ) استفاده می کنند از لنزهای فول فریم استفاده کنیم از تمامی وایدی لنز نمی توانیم بهره ببریم چون لنز تصویر را در اندازه های سنسور فول فریم آماده می کند در حالی که سنسور ما کوچکتر است یعنی قسمت هایی از لبه های تصویر حذف می شود .

اندازه سنسور بعضی از دوربین های حرفه ای دیجیتال -- مثل CANON EOS سری 1Ds و EOS 5D ، نیکون D3, D3X ,  D700 ,   سونی A900 -- به اندازه یک فریم از فیلم 35 میلی متری، یعنی 24 * 36 میلیمتر است. به این دوربین ها دوربین های فول فریم می گویند.
اکثر دوربین های SLR دیگر، مجهز به سنسورهایی کوچکتر معروف به سنسورهایAPS-C Size  هستند این سنسورها ابعادی حدود15*23 میلیمتردارند (البته در مدلهای مختلف این ابعاد کمی متفاوت است) و سطحی حدود 43% سطح سنورهای فول فریم را پوشش می دهند. در دوربین های SLR مارک Panasonic , Olympus از سنسورهای کوچکتری با سایز "3/4 استفاده شده است. سنسور این دوربین ها دقیقاً سحطی معادل 28% سطح سنسورهای فول فریم را دارد و نسبت عرض به طور آن 3 به 4 است و به دوربین های 3/4 معروفند( برخلاف دوربین های فول فریم و APS-C Size که نسبت عرض به طول سنسور آنها 2 به 3 است).
(در دوربینهای CANON EOS 1D از سنسورهایی با قطع کمی بزرگتر از (. استفاده میشود APS-H Size بنام سنسورهای APS-C Size
دسته آخردوربینهای جیبی یا کامپکت هستند که سطح سنسور آنها کمتر از5% سنسورهای فول فریم می باشد . برای مثال سنسور "1.8/1 که یکی از بزرگترین سنسورهای بکار رفته در دوربینهای کمپاکت میباشد، قطری معادل 9 میلیمتر و سطحی تنها معادل 4% یک سنسور فول فریم دارد.
اندازه سنسور بطور قراردادی با یک کسر، و برحسب اینچ نشان داده میشود ( مثلا " 1.8/1 ، "2.8/1 ، "1.6/1 و ... ) عدد حاصل از تقسیم صورت بر مخرج بیانگر قطر محفظه دربر گیرنده سنسور میباشد و قطر سنسور نیز حدود دو سوم این عدد است. بنابراین هرچه مخرج کسر بزرگتر باشد، قطر و بالطبع ابعاد سنسور کوچکتر خواهد بود بطوریکه سنسور "3.6/1 قطری معادل فقط 5 میلیمتر و ابعادی به اندازه 3*4 میلیمتر دارد.

هرچه سایز سنسور بکار رفته دردوربین کوچکتر باشد نیاز به لنز کوچکتری برای پوشش سطح سنسور دارد و در نتیجه بدنه دوربین هم میتواند کوچکتر باشد. به همین علت Canon Eos 1Ds جزء بزرگترین دوربین های SLR و دوربین های 3/4 مثل OLYMPUS E400کوچکترین دوربینهای SLR و کمپاکتها نیز کوچکترین دوربین های دیجیتال هستند.
اما این کوچک شدن سایز سنسور، بجز کوچک کردن سایز لنز و دوربین که نقطه مثبتی محسوب می شود، چندین نقطه ضعف را به همراه خود دارد:
نوری که به سنسور می رسد در برخورد با فوتوسل ها ها یک جریان الکتریکی ایجاد می کند که مجموع این جریانات الکتریکی در پردازشگر دوربین آنالیز شده و تبدیل به دیتاهای دیجیتال و یک عکس دیجیتال می شود .
فرض کنید یک دوربین کمپاکت و یک دوربین فول فریم هر دو سنسوری 8 مگاپیکسلی داشته باشند مثلاً ( Panasonic LX1 و CANON Eos1 Ds ). برای اینکه یک سنسور خیلی کوچک، تعداد پیکسل معادل یک سنسور فول فریم داشته باشد بایستی ابعاد هر پیکسل به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد. کاهش ابعاد پیکسل ها باعث می شود هر پیکسل (چون سطح کوچکتری دارد) نور کمتری را دریافت کند و بنابراین جریان الکتریکی ضعیف تری ایجاد کند. برای اینکه عکس گرفته شده روشنایی مناسبی داشته باشد بایستی جریان الکتریکی ایجاد شده ، توسط پردازشگر دوربین تقویت شود. تقویت این جریانهای الکتریکی همزمان، باعث افزایش میزان Noise یا پارازیت میشود. دوربین از مگانیسمهایی که مجموعاً به کاهنده پارازیت یا NOISE REDUCTION معروفند استفاده می کند تا از اثر مخرب Noise برعکس بکاهد ولی این فرآیند باعث افزایش آرتفکتهای دیجیتال و نیز از بین رفتن جزئیات عکس شده و به وضوح از کیفیت عکس می کاهد. برای مثال ، پاناسونیک FZ50 (با سنسور 10 مگاپیکسلی) نه تنها کیفیت بهتری از پیشینه خود FZ30 (که سنسوری 8 مگاپیکسلی داشت) ندارد بلکه کیفیت عکس آن بمراتب بدتر است.
عارضه دیگری که از زیاد کردن رزولوشن در یک سنسور کوچک ناشی میشود آن است که با افزایش تعداد فوتوسل ها و بالطبع کوچک شدن آنها ، رزولوشن سنسور از رزولوشن لنز پیشی میگیرد، یعنی چون فوتوسلهای سنسور بسیار کوچک میشوند و لنز نمیتواند به همین میزان شعاع های نوری را از هم تفکیک کند، ممکن است بعضی از فوتوسل ها هیچ شعاع نوری را دریافت نکنند . این مسئله باعث soft ( محو ) شدن تصویر میشود . سازندگان دوربین سعی میکنند از طریق نرم افزاری و با اِعمال sharpening این مشکل را جبران کند که این عمل، خود باعث ایجاد بیشتر ارتفکت ها و غیرطبیعی شدن ظاهر عکس ها می شود.
علت اینکه اکثر حرفه ایها یا کسانی که به عکاسی جدی تر نگاه می کنند دوربین های SLR را به دوربینهای کامپکت ترجیح می دهند، (علاوه بر انعطاف پذیری بیشتر دوربین های SLR در زمینه تعویض لنز ،کنترل شاتر و دیاف ، فلاش بیرونی و ...) کیفیت بهتر عکس ها به خاطر بزرگتر بودن سایز سنسور و نتیجتاً سایز پیکسل ها است والا هیچ عکاسی تمایل به حمل چندین کیلیوگرم دوربین و لنزهای گران قیمت را ندارد.
بنابراین گول مگاپیکسل های بالا را نخورید. مگاپیکسل شاید یکی از کم اهمیت ترین فاکتورها در کیفیت عکس باشد. شما با یک دوربین 3 مگاپیکسل می توانید عکس های خوبی تا سایز 18*13 یا حتی 30*20 سانتیمتری چاپ کنید.
با تکنولوژی امروز در دوربین های کامپکت، سنسورهای بالای 8 یا 9 مگاپیکسل نه تنها بر کیفیت عکس نمی افزایند بلکه همانطور که گفته شد از آن می کاهند. متأسفانه همه کمپانیهای سازنده دوربین از حربه مگاپیکسل بالاتر به عنوان یک ترفند فروش استفاده می کنند و اکثر مشتریان نیز در موقع خرید ، بیش از همه به این فاکتور توجه می کنند.
 
اصطلاحات دیگر در دوربین عکاسی
Audio Recording
این سیستم کاربر را قادر میسازد تا بتواند فایل های کوتاه صوتی را در کنار عکس بارگذاری نماید.
 
Auto Focus
به صورت خودکار لنز دوربین را بر روی شی مورد نظر فوکوس می نماید. تصاویر شما را شفاف و دقیق می سازد و نیازی به تنظیم دستی لنز برای عمل عکسبرداری نیست.
 
Auto White Balance
برای تنظیم شدت نور ورودی سفید، دوربین را قادر میسازد نور سفید را برای ورود به داخل لنز محدود نماید و از سفید شدن بیش از حد تصویر جلوگیری نماید و شدت نور تصویر به اندازه واقعی نمایش داده شود.
 
Beep / Audio Indicator
بعضی از دوربینها در هنگام فشار دادن کلیدهای کنترل و یا انتخاب یک گزینه از منو صدایی شبیه بوق یا زنگ ایجاد می کنند که نشانگر انجام فرمان است. این صدا را می توان غیر فعال نمود.
 
Built-in Flash
فلاش برخی از دوربینها قابلیت تنظیم میزان نور را دارند. طوریکه شما بسته به محیط و شرایط عکسبرداری می توانید شدت نور فلاش را کاهش یا افزایش دهید.   
 
Compatible Memory Type
دوربینهای مختلف انواع متفاوتی از حافظه های جانبی را بکار می برند ولی هر دوربین تنها از یک نوع حافظه جانبی پشتیبانی می کند. هر کدام از این انواع حافظه نکات ضعف و قوت خاص خود را دارند، در کل این قطعه در دوربین اهمیت ویژه ای دارد.
 
Display
کلیدی که روی اغلب دوربینها وجود دارد،با فشردن این دکمه شما اطلاعات مهمی درباره میزان شارژ باطری، تعداد تصاویر گرفته شده، حالت فعلی عکسبرداری و غیره کسب می کنید. این کلید یا بر روی بدنه دوربین قرار دارد یا بر روی صفحه نمایش
 
DPI
مخفف عبارتهای (Dots Per Inch) : به تعداد نقطه هایی که در هر اینچ مربع از تصویر چاپ شده وجود دارد گفته می شود و نشان دهنده کیفیت چاپ عکس می باشد.
 
Effects
حالتهای خاص عکسبرداری که شما می توانید با انتخاب هر کدام از آنها تصاویری متفاوت ایجاد کنید مانند حالت سیاه و سفید، رنگ قرمز ( همانند آنچه در عکسهای قدیمی دیده می شود ) و ...
 
Exposure Modes
انواع حالتهای تصویر برداری با کیفیت های متفاوت،شما می توانید تعداد بالایی تصویر با کیفیت متوسط و یا تعداد کمی عکس با کیفیت عالی بگیرید.
 
Exposure Value
در بعضی دوربینها (EV) شما را قادر می سازد شدت نور محیط را مشخص کنید تا در هنگام عکس گرفتن دچار مشکل نور نشوید .  ( مانند هوای آفتابی، هوای ابری، داخل اتاق، نور فلوئورسنت و ...)
 
Flash
در عمده دوربینها فلاش به شما این امکان را می دهد تا در محیط های تاریک تصاویری بهتر و سریعتر بگیرید. بدون فلش شما عکسی تیره و با شفافیت کم خواهید داشت.
 
Flash Options
عمده فلاش ها می توانند در حالتهای مختلف شدت نورهای مختلف داشته باشند بعضی از آنها می توانند در صورت نیاز روشن شوند و در صورتیکه نیازی به فلش نباشد روشن نشوند(برای جلوگیری از سفید شدن تصویر) ،گاهی نور بیش از حد فلش باعث ایجاد مشکل قرمزی چشم در عکس می شود که فلاشهای جدید با تنظیم شدت نور این مساله را رفع کرده اند.
 

Image Capacity
به بیشترین تعداد عکس که با بهترین کیفیت می توان در حافظه جانبی دوربین ذخیره کرد گفته می شود. شما می توانید برای دوربین خود حافظه های جانبی با ظرفیت بالا تهیه کنید.
 
ISO Film Speed Equivalency
ISO مخفف کلمات International Standard Organization است و مقیاسی برای اندازه گیری حساسیت نورگیری برای فیلم است که در دوربینهای دیجیتال این حساسیت به نورگیری در مورد CCD به کار می رود. هرچه مقدار این عدد بیشتر باشد نشان می دهد که دوربین در محیط های تاریکتر و با نور طبیعی می تواند تصاویر بهتری تهیه کند.
 
LCD screen
 (Liquid Crystal Display) :صفحه کوچکی بر روی دوربین دیجیتال که تصویری که شما در حال ثبت آن هستید را به شما نشان می دهد. از این صفحه برای مشاهده و ویرایش تصویر استفاده می شود. بعضی از دوربین ها از صفحه LCD تنها برای نمایش و کار با منوی تنظیمات استفاده می کنند.
 
Lithium – Ion
 نوعی از باطری های قابل شارژ هستند که برای استفاده در دوربین های دیجیتال استفاده می شوند.
 
Macro Capability
این گزینه امکان تصویر برداری از فاصله بسیار نزدیک و فوکوس را به دوربین می دهد. در بعضی از دوربین ها فاصله عکسبرداری حتی به صفر سانتیمتر هم میرسد! از این دوربینها برای نصب بر روی ابزار نوری مانند میکروسکوپ استفاده میشود.
 
Manual Focus
معدودی از دوربینها را باید به صورت دستی فوکوس کرد این امکان بیشتر در دوربینهای حرفه ای رده بالا و با لنزهای قوی وجود دارد. کار با این دوربینها نیازمند آموزشهای خاصی است.
 
On board Memory
در بعضی از دوربینهای ارزان قیمت کارت حافظه بر روی دوربین قرار دارد و غیرقابل تغییر و تعویض میباشد و به عنوان جزیی از دوربین محسوب می شود.
 
Optical Zoom
تنها بخش آنالوگ دوربین دیجیتال قسمت زوم لنز آن می باشد و یک پدیده کاملا فیزیکی است. هر چه لنز قویتر باشد میزان بزرگنمایی اپتیکال آن نیز بشتر است. در کنار این بزرگنمایی، یک نرم افزار نیز می تواند تصویر را به صورت دیجیتال بر روی CCD زوم نماید.
 
Progressive Scan CCD
سیستمی است که تمام پیکسل های روی CCD را بازخوانی می کند تا تصویری شفافتر بدست آید.