۱۰ مناجات‌خوان معروف ایران

سنت‌ مناجات‌خوانی با مراسم سحر و افطار در ایران عجین شده است؛ سنتی که در کنار سفره‌های رنگارنگ و چندلایه ایرانی موسیقی و لحن خاص خود را نیز برای شنوندگان به ارمغان آورده است.این نیاز فضایی را در سنت آوازخوانی ایرانی به وجود آورده است تا برخی از خوانندگان تاریخ موسیقی ایرانی در فضای موسیقی مذهبی ایام ماه رمضان به خوانش متونی به زبان فارسی و عربی بپردازند. منبع آنها برای متون عربی قرآن و ادعیه بوده و برای متون فارسی نیز اشعار فراوان شاعرانی نامی که هر کدام از‌ آنها به فراخور، ابیات و مضامینی را به موضوع رابطه انسان با خدا اختصاص داده بودند.مروری کوتاه بر ده مناجات خان معروف شمه‌ای از فضای موسیقی در این شاخه را نشان می‌دهد.

حسن عندلیب

برابر‌ آنچه که روح‌الله خالقی در کتاب سرگذشت موسیقی ایران بیان و حسن مشحون، دیگر مورخ موسیقی ایرانی نیز بر‌ آن تاکید کرده است، حسن عندلیب اصفهانی از نخستین آوازخوانانی بود که در مسجد سپهسالار اذان می‌گفت و مناجات می‌کرد. از او و صدایش اثر و قطعه‌آی برجای نمانده تا بتوان به کیفیت‌ آن پی برد اما برابر گفته مورخان یادشده، کهنسالان اهل فن که صدای او را شنیده‌اند، قدرت و تسلط او را در خوانندگی و دستگاه‌های موسیقی" ستایش کرده‌اند. از دیگر مناجات‌خوان‌های این دوره که دستی چیره در ردیف‌های موسیقی دستگاهی ایران داشته‌اند می‌توان به قربان خان قزوینی و علی خان نایب السلطنه و حاجی موذن‌تفرشی (پدر حسینعلی نکیسا) اشاره کرد.

جناب دماوندی

او از جمله خوانندگان نامی دوره قاجار است که از او علاوه بر چند صفحه سنگی ضبط شده به جای مانده مناجاتی در مایه دشتی ( کردبیات) و کمتر از یک دقیقه باقی‌مانده است و البته اذانی که به کوشش ساسان سپنتا کشف و انتشار یافت.