هرس و مبارزه زمستانه

عملیات مورد نیاز باغات در فصل زمستان (هرس و مبارزه زمستانه):

1 – در مناطقی که احتمال ماندن برف روی زمین به مدت طولانی وجود دارد و یا برای شیب های جنوبی لازم است پوست تنه با دوغاب آهک 5 تا 10 درصد و یا مخلوط دو درصد دوغاب آهک به همراه سولفات مس یک در صد برای جلوگیری از آفتاب سوختگی زمستانه پوشش داده شود.از دوغاب کائولن نیز می توان استفاده کرد. پوشش دادن تنه با ورقه هایی از جنس نایلون، کاغذ پوشش دار، پارچه چرب یا ضد آب و یا فومهای مخصوص لوله های آب و البته با رنگ سفید یا روشن نیز مفید و موثر است ( با توجه به سابقه آفتاب سوختگی در منطقه می توان نیاز به پوشش تنه را مشخص کرد).

2 – در مناطقی که سابقه خسارت جانورانی مانند خرگوش و جوجه تیغی و موش ها به پوست تنه و طوقه درختان جوان وجود دارد لازم است تنه و طوقه با مخلوط پهن تازه و سم تیرام و یا با تورهای فلزی تا ارتفاع 80-70 سانتی متری پوشش داده شود.

3 – در مناطقی که احتمال سرمازدگی ریشه ها به علت بالا بودن ریشه ها و یا بیرون افتادن ریشه از خاک به علت عملیات باغی قبلی وجود دارد خاک دهی ریشه ها(خاک دهی دور طوقه لازم نیست و در صورت نیاز بایستی در حد چند سانتی متر و به میزان پوشانده شدن ریشه های اصلی بیرون افتاده از خاک انجام شود) و یا آبیاری باغ به منظور یخ زدن آب در باغ و ایجاد پوشش برای جلوگیری از سرمازدگی ریشه ها توصیه می شود.

4 – اگرچه جمع آوری بقایای گیاهی مانند برگ ها و میوه های ریخته شده در کف باغ یا یاقی مانده روی درختان، باید در پاییز انجام شود اما اگر آب وهوا اجازه دهد می تواند در فصل زمستان هم انجام شود.

5-  اما مهم ترین عملیات زمستانه ی باغات، هرس و سپس مبارزه زمستانه است که توصیه می شود قبل از بیداری درخت در اواخر زمستان با رعایت نکات خاص و ترتیب زیر انجام شود:

1- 5- زمان هرس و مبارزه زمستانه بسته به منطقه از اوایل اسفند تا اوایل فروردین می تواند باشد. مهم این است که درختان بیدار نشده باشند. این عملیات حداکثر تا ظهور اولین نوک رنگی جوانه ها قابل انجام است.

2-5 - هرس بهداشت (یا هرس گیاهپزشکی – پیشنهاد این اصطلاح توسط نگارنده وبلاگ است-) با هرس باروری یا باردهی کاملاً متفاوت است و اصلاً جایگزین یکدیگر نیستند. در هرس بهداشت هدف پاکسازی درختان از هر گونه بیماری و آفت زدگی است یعنی تمامی سرشاخه ها و شاخه ها و بافتهای مریض و خشک و سرما زده و آفت زده و ترک خورده  از روی درخت، هرس و یا جراحی می شود.

3-5- ابزار هرس مانند تیشه، اره، قیچی، چاقو و تبر بایستی تیز و نو بوده و در هر بار برش با مخلوط یک پیاله وایتکس و نه پیاله آب ضد عفونی شوند و یا با پارچه یا اسفنج آغشته به محلول ذکر شده (یا محلولهای ضدعفونی مشابه) تمیز و ضدعفونی شوند.

4-5- محلهای برش یا هرس که قطری بیش از یک سانتی متر دارند بایستی با مخلوط سولفات مس دو درصد یا مخلوط بردو دو درصد یا محلول اکسی کلرورمس یک درصد و یا بردوفیکس دو درصد و یا خمیر بردو ضد عفونی و سپس با چسب باغبانی پانسمان شوند.

5-5-  تمامی اندامها و قسمت های هرس شده بایستی جمع آوری و سوزانده شوند .

6-5- برای جراحی و برداشتن و جدا کردن بافتها و قسمت های مریض تنه و طوقه و شاخه های اصلی بایستی با تیشه یا چاقوی تیز و ضد عفونی شده تمامی پوست و چوب مریض را جراحی کرد و از درخت جدا نمود و سپس محل برش را ضد عفونی و با چسب باغبانی و نایلون یا مقوا پانسمان کرد.

7-5- بعد از هرس بایستی بلافاصله سمپاشی زمستانه انجام شود.

8-5- با توجه به بیشتر بودن مشکل بیماری یا آفت می توان نوع سمپاشی زمستانه را کمی تغییر داد . در نقاطی که آفات مهم تر هستند مانند شپشکها و کنه ها و شته ها،  کاربرد روغن های زمستانه به همراه سم توصیه می شود به این صورت که مخلوطی از  40-10 لیتر روغن زمستانه به همراه دو لیتر سم (یکی از سموم فسفره مانند دیازینون، گوزاتیون، مالاتیون، دورسبان و...) و 1000 لیتر آب تهیه و با سمپاش مناسب ( برای درختان بزرگ استفاده از سمپاشهای فرغونی ، زنبه ای یا توربین باغی)کل درخت از نوک سرشاخه ها تا کف باغ از سه یا چهار طرف درخت سمپاشی شده و با مخلوط باید پوشش داده شود. در مناطقی که مشکل اصلی بیمارهای گیاهی است می توان از مخلوط بردو با نسبت های مختلف 0.125 تا 2 درصد، بردو فیکس 0.5 تا یک درصد، اکسی کلرور مس 3 تا ده در هزار، و سموم محافظتی قوی مانند زینب 2 در هزار، مانکوزب 2 در هزار و کاپتان 3 در هزار و .... استفاده کرد.

در مناطقی که مشکل همزمان آفت و بیماری وجود دارد مهم ترین ترکیب مخلوط بردو روغنی است یعنی به مخلوط بردو دو درصد، به نسبت 0.2 تا 0.5 درصد روغن زمستانه اضافه می کنیم.

باغداران عزیز توجه داشته باشند که مبارزة شیمیایی زمستانه یا سمپاشی زمستانه مزایای زیادی دارد از جمله :

1 – به علت اینکه درختان باغ، برگ و میوه و گل ندارند کمتر در اثر سم صدمه می بینند.

2 – مقدار سم و محلول سمی کمتری برای پوشش کامل درختان لازم است.

3 – به علت نبودن برگ و میوه، سم رسانی به تمامی قسمت های درخت ممکن و آسان است.

4 – مشکل مسمومیت محصول تولیدی وجود ندارد و یا بسیار کم است بر خلاف موقعی که سم روی برگ و میوه پاشیده می شود.

5 – سمپاشی درختان باغ و انجام عملیات سمپاشی راحت تر است.

6 – با یک سمپاشی زمستانه خوب و دقیق می توان از چندین سمپاشی بعدی در فصل بهار و تابستان جلوگیری کرد.

7 – برخی از آفات و بیماریها فقط با سمپاشی زمستانه قابل کنترل هستند.

8 – بسیاری از عوامل خسارتزای مهم با سمپاشی زمستانه کامل یا به میزان زیادی کنترل می شوند. آفات مهمی که با سمپاشی زمستانه کنترل می شوند مانند انواع کنه ( کنه دو نقطه ای و کنه قرمز و ... )، انواع شپشکها (نخودی و واوی، الفی و آرد آلود و ... )،انواع شته ها(مومی و خونی، هلو، ..... ) و بیماریهای مهمی مانند آتشک دانه دارها، لکه سیاه سیب و گلابی، لکه آجری بادام، پوسیدگی مومیایی میوه، لکه غربالی هسته دارها و حتی بسیاری از بیماریهای سرشاخه ها و شاخه ها مانند شانکرها با سمپاشی زمستانه کنترل می شوند.

9-  سمپاشی زمستانه پوشش محافظتی قوی و مناسبی برای درختان بعد از هرس های گیاهپزشکی وهرس باروری ایجاد می کند.

لذا حتماً با مشورت کارشناسان حفظ نباتات و یا کلینیک گیاهپزشکی و یا شرکتهای خدمات فنی مشاوره ای به انجام سمپاشی زمستانه اقدام نمایید%